Sabtu, 14 Agustus 2010

Tataran rimbag

Tataran rimbag
Rimbag inggih punika pangowahan tembung lingga kanthi muwuhi ater-ater, seselan, saha panambang, punapadene imbuhan rangkep. Imbuhan ingkang manggènipun ing sangajenging tembung naminipun ater-ater, déné ingkang manggènipun ing tengah dipunsebat seselan, lan manawi manggènipun ing sawingkinging tembung naminipun panambang, déné yèn manggènipun ing ngajeng saha wingking utawi ngajeng, tengah, wingking naminipun imbuhan rangkep.
Tembung tanduk : yaiku sakabehig tembung lingga kang olih ater-ater swara irung
Tembung tanduk yaiku tembung lingga jroning Basa Jawa sing olèh ater-ater hanuswara (m-, n-, lan ny-). Ana telung jinis tembung tanduk, yakuwi[1]:
1. Tembung tanduk kriya wantah, yaiku tembung sing ora olèh panambang. Tuladha: maju, ngadeg, nyapu.
2. Tembung tanduk i- kriya, yaiku tembung tanduk sing olèh panambang i. Tuladha: nulungi, ngumbahi, nyaponi.
3. Tembung tanduk ke- kriya, yaiku tembung tanduk sing diwèmèhi panambang -ké utawa -aké. Tuladha: nyèlèhaké, nuduhaké, mbalèkaké.
Tembung tanggap : yaiku sakabehe tembung lingga kang olih ater-ater tripurusa, ater-ater ka lan seselan in
1. Tembung tanggap yakuwi tembung lingga jroning Basa Jawa sing diwuwuhi ater-ater tripurusa (dak-, ko-, lan di-) lan seselan -in. Jinisé tembung tanggap anapapat[1].
2. Tembung tanggap tripurusa, yaiku tembung lingga sing diwuwuhi ater-ater tripurusa. Tuladha: dakpangan, kojupuk, dibalangi.
3. Tembung tanggap na, yaiku sing diwuwuhi seselan -in. Tuladha: tinulis, sinengkakaké.
4. Tembung tanggap tarung, yaiku tembung dwilingga sing diwuwuhi seselan in tripurusa. Tuladha: sawang-sinawang, serat-sinerat.
5. Tembung tanggap ka, yaiku tembung tanggap sing diwuwuhi ater-ater ka-. Tuladha: kaobong, kagéndhong.
6. Tembung tanggap tarung, Tulaadha : baling binalang, apura ingapura

Tidak ada komentar:

Posting Komentar